75 rocznica
powstania struktur Polskiego Państwa Podziemnego.
27 września w całej Polsce obchodzono 75 rocznicę powstania struktur Polskiego Państwa Podziemnego. Inicjatorem tej akcji był Instytut Pamięci Narodowej. Pamięć o tym wydarzeniu czczona była w większości polskich szkół. Również nasza placówka o niej nie zapomniała. Na godzinach wychowawczych w klasach 4-6 szkoły podstawowej i I-III gimnazjum przypomniano historię, sens i dzisiejsze przesłanie Polskiego Państwa Podziemnego działającego w czasie II wojny światowej podkreślając jego wyjątkowość
i
olbrzymią skalę
działania. Ponadto starsze klasy gimnazjalne 15 października pojechały
na
projekcję filmu Jana Komasy „Miasto
i Tomasza Cierpisza.
Warto zatem pamiętać że (na podstawie opracowania Fundacji Polskiego Państwa Podziemnego):
Polskie Państwo Podziemne – tajne struktury państwa
polskiego, istniejące w czasie
II wojny światowej, podlegające Rządowi RP na uchodźstwie.
Określenie
to po raz pierwszy w okupowanym kraju pojawiło się na łamach Biuletynu
Informacyjnego w
dniu 13 stycznia 1944 roku.
Powstanie oraz działalność
W
nocy z 26 na 27 września 1939 roku powstała w oblężonej Warszawie
Służba
Zwycięstwu Polski – konspiracyjna organizacja wojskowa, mająca
prowadzić walkę
przeciw okupantom. 13 listopada 1939 roku została ona przekształcona w
Związek
Walki Zbrojnej (ZWZ), podlegający rządowi emigracyjnemu. 14 lutego 1942
roku
generał Władysław Sikorski przekształcił ZWZ w Armię Krajową (AK). Jej
Komendantem
Głównym został generał Stefan Rowecki, wybitny teoretyk walk miejskich.
Utworzenie AK miało służyć scaleniu wszystkich grup wojskowych w jedną
organizację, podległą rządowi RP na uchodźstwie.
Jesienią
1941 roku do ZWZ należało 40 tysięcy żołnierzy, pod koniec 1942 roku AK
liczyła
ich już około 200 tysięcy. Była największą podziemną armią w okupowanej
Europie. Jednakże większość żołnierzy nie przeszła regularnego
szkolenia, a w
dodatku mieli oni zaledwie 53 tysiące sztuk broni (z czego tylko 6%
broni maszynowej).
Główne
zadanie Armii Krajowej polegało na gromadzeniu sił do uderzenia w
chwili
załamania się Niemiec. Akcje zbrojne prowadziły bowiem do okrutnych
represji –
hitlerowcy rozstrzeliwali kilkudziesięciu Polaków za każdego zabitego
Niemca.
Dopiero pod koniec 1942 roku AK nasiliła działalność dywersyjną:
atakowała
niemieckie posterunki, wykolejała transporty wojskowe przeznaczone na
front
wschodni, wysadzała mosty, odbijała więźniów. Na tę zmianę wpłynęło
zahamowanie
sukcesów Wehrmachtu, osiągnięcie sprawności organizacyjnej przez AK
oraz
aktywna działalność komunistycznej Gwardii Ludowej.
Polska,
choć znajdowała się pod okupacją, posiadała legalny i uznawany na
Zachodzie
rząd emigracyjny. Istniały Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, oraz
podziemna
Armia Krajowa.
W Warszawie
przebywał (oczywiście w
ukryciu) Delegat Rządu na Kraj w randze wicepremiera. Podlegały mu
wydziały:
wywiadu, dywersji, oświaty, sądownictwa i polityki. Działały
konspiracyjne
sądy, których wyroki nie tylko wykonywano, ale też ogłaszano w
podziemnej
prasie. Ta zaś była fenomenem w okupowanej Europie: ukazywało się około
1400
tytułów (z tego 17 wychodziło przez całą okupację). Istniały czasopisma
polityczne, wojskowe, literackie, kobiece, humorystyczne. W podziemnych
drukarniach wydawano też książki (Niemcy zezwalali tylko na poradniki,
np.
ogrodnicze).Na przełomie 1943 na 1944 łączny nakład prasy podziemnej
wydawanej
przez Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze – koncern
wydawniczo-poligraficzny
Armii Krajowej wynosił blisko 250 tysięcy egzemplarzy czasopism, 65.500
broszur
i 120 tys. egzemplarzy ulotek. Przez całą okupację działały tajne
komplety,
tzn. podziemne szkoły. Tajna Organizacja Nauczycielska zapewniała im
kadrę oraz
przygotowywała i rozprowadzała podręczniki. Na terenie Generalnej
Guberni (GG) utworzono
prawie 2 tysiące szkół średnich. Podziemne wyższe uczelnie kształciły
polonistów, historyków, matematyków, lekarzy. W czasie wojny, studia
ukończyło
prawie 10 tysięcy studentów.
Ponieważ
Niemcy zgodzili się jedynie na działalność podrzędnych teatrzyków i
kabaretów
(których repertuar miał ogłupiać Polaków), powstały podziemne teatry. W
prywatnych mieszkaniach lub piwnicach wystawiano dramaty Słowackiego,
Wyspiańskiego, Szekspira. Odbywały się też koncerty i wieczory
poetyckie.
Ruch
oporu w okupowanej Polsce obejmował prawie wszystkie dziedziny życia.
Dlatego
tajne struktury podporządkowane rządowi emigracyjnemu nazywano po
wojnie
Polskim Państwem Podziemnym. Drugiego takiego państwa nie było w całej
Europie.
Po
upadku powstania warszawskiego stolicą Polskiego Państwa Podziemnego
została
Częstochowa.
Źródło:
www.fundacja-ppp.pl